Laminitis poster
Stop hoefbevangenheid! JIJ…bent er voor verantwoordelijk!

Deze foto en een lijst van tien punten werd laatst op een social media site geplaatst: in principe een lovenswaardige actie van een groep die in het algemeen een verantwoordelijke, hetzij soms misplaatste, benadering van hoefverzorging heeft. Zoal ze zelf zeggen, de eigenaar is verantwoordelijk voor het welzijn van haar of zijn paard – een gebied vol misverstanden en tradities. Waar deze actie faalt, is in de algemene bewering en minstens zes van de tien punten die ze citeren om kracht bij hun bewering te zetten:

Er is NOOIT een paard dat we tegenkomen dat niet aan chronische hoefbevangenheid lijdt of heeft geleden

In zichzelf, dit is een heel gewaagd en heel discutabele bewering. Ik daag iedereen uit om een paard dat van hoefbevangenheid volledig hersteld is, te identificeren. Als er weinig of geen schade is aan de lederhuid, een hoef zal weer gaan groeien conform zijn natuurlijke vorm. Echter om te beweren dat élk paard hoefbevangen is of is geweest…sorry, maar dit is of puur hyperbool of paniekzaaierij, en is op zijn best, zeer onprofessioneel.

De tien punten zijn:

  1. Hoefbevangenheid kan zowel chronisch als acuut zijn. Gewoon omdat uw paard niet achterover leunt in de ‘hoefbevangenheidhouding’ betekent niet dat het niet hoefbevangenheid is!
  2. Voert u uw paard gras elke dag dan ZAL uw paard tekenen van periodes chronische hoefbevangenheid vertonen.
  3. Hoefbevangenheid gaat niet allen om de voeten…het gehele lichaam wordt aangetast en het wordt inmiddels hergedefineerd als geheel systeem ontstekingsrespons syndroomis.
  4. Een horizontale ring om een hoef is gelijk aan een aanval van hoefbevangenheid…hoe merkbaarder en regelmatig de ringen zijn, hoe meer chronisch uw paard is.
  5. Zwellingen rondom de ogen en kokers, vetplakken en hoefbevangenheidskammen zijn tekenen dat uw paard chronisch hoefbevangen is.
  6. Als uw paard moeilijk loopt zinder schoenen, heeft hij chronische aanvallen van hoefbevangenheid.
  7. Als uw paar kiezelstenen in zijn witte lijnen krijgt, komt het doordat ze separatie vertonen en zwak zijn…uw paard heef chronische aanvallen van hoefbevangenheid gehad.
  8. Rode lijnen of vlekken in de hoefwanden of zolen zijn zelden als gevolg van blauwe plekken…ze zijn tekenen van chronische aanvallen van hoefbevangenheid…controleer andere hoeven op roodheid op dezelfde plaatsen; u zult ze vinden!
  9. Als uw paard ijzers ‘nodig’ heeft omdat het niet ‘aankan’ zonder (hoeven slijten NIET weg zonder ijzers) dan is uw paard chronisch hoefbevangen.
  10. Hoefbevangenheid (en koliek) zijn de GROOTSTE oorzaken van PAARDENDOOD de wereld over…omdat de meeste (JA, DE MEESTE) gedomesticeerde paarden lijden aan chronische aanvallen tijden hun leven!

Het kan niet ontkend worden dat blootstelling aan gras een hoefbevangenheidsrespons kan veroorzaken maar feitelijk is de situatie veel complexer dan dat alleen. De complete levenswijze van het paard moet bekeken worden. Gezien de grote meerderheid paarden de winter doorbrengt opgesloten in een stal gedurende 16 à 22 uren per dag, met minimale blootstelling aan de buitenwereld, of maar een paar uurtjes in een paddock – vaker met een te kort aan hooi – op zijn best, het wordt een gigantische shock voor het systeem als ze in de lente ineens toegang hebben tot het jonge zoete vers gras. Veel paarden die wel wat meer tijd buiten doorbrengen door het jaar, zijn vaak zo beperkt in hun beweging met de onregelmatige excursie naar de rijbak op een zaterdagmiddag als hoogtepunt van activiteit. Voeg hier aan de vaak beperkte ruimte waarin ze leven (te kleine weides) en meest belangrijk, de slechte voeding die ze krijgen – granen en brokken, en in overmatige hoeveelheden – dan spreken we inderdaad van hoefbevangenheid op de loer. And de andere kant, de EquiLibre kudde van 75+ paarden, die grazen aan de grasbedekte hellingen van de Pyreneeën in de zomer, en 80ha glooiend grasland in de Aude gedurende de winter, hebben geen hoefbevangenheid en hebben het nooit gehad. Deze paarden worden aan het gras blootgesteld voor meer dan 8.500 uren per jaar – tien dagen afgetrokken voor de tijd ze bereden worden en niet kunnen eten! Maar ze moeten ook energie verbruiken om te eten. Ze klimmen meer dan 1000 meter omhoog; ze grazen op een gebied waar de rotsen niet noodzakelijk overheersend zijn, maar ze verminderen de hoeveelheid gras beschikbaar.

Een paard beweegt om te eten, en eet om te bewegen.

Dit spreuk is essentieel in het welzijn van het paard. Zowel fysiologisch als psychologisch. Alhoewel het vreemd lijkt dat het paard psychologisch aangetast wordt als het niet kan eten, is dit wel het geval; de reden een paard zogeheten ‘stalondeugden’ vertoont, is voornamelijk verveling als resultaat van gebrek aan onvoldoenden echt contact met soortgenoten en gebrek aan eten. (Toevallig, een studie door de Britse Nottingham Trent University heeft veel media aandacht gekregen deze week – deze studie belicht het feit dat paarden het slecht doen wanneer ze in een stal gehouden worden.) Het paard eet ongeveer 15 “maaltijden” gedurende een periode van 12 tot 15 uren elke dag.

Mijn eijgen paard heeft niet de luxe van 2,000ha Pyrenee om te struinen, niet eens de 80ha van de winter. Desalniettemin, ze staat buiten 24/7, draagt nóóit een deken, krijgt nóóit meer dan extra hooi als het gras in de wei vrijwel niet meer bestaat of als ze op de paddock moet blijven door omstandigheden, zoals erg natte weides of – zoals nu het geval is – de weides zijn ingemest. En misschien het ergst, het gras is waarschijnlijk de meest ongeschikte soort van alle grassoorten, namelijk raai-gras. En toch heeft Fleur hele taaie voeten, ze loopt over rotsen zonder aarzeling – en, net als de loodgieter lekkende kranen heeft, moet ik bekennen dat haar hoeven een beetje “verwaarloosd” zijn en worden maar elke 12 tot 15 weken bekapt. Maar, Fleur heeft de ruimte om te bewegen in haar wei en, nog belangrijker, ze gaat de weg op vier tot zes keer per week, minimaal een uur elke keer, zo niet meer. Dit geeft ruimschoots compensatie voor de lange perioden tussen bekapbeurten, stimuleert de bloedsomloop in de hoeven (dat gifresten verwijderd – lees “suikers”) en bootst de dagelijkse beweging van het natuurlijke paard na.

Ik weet dat Fleureen half-bloed arabier is en geen “kleine dikke pony” maar er is een ander paard erbij met min of meer dezelfde levenswijze (enige uitzondering is de eigenaresse vindt een deken nodig als het hard regent – maar ja, als je je paard twee keer per dag borstelt, er blijft geen beschermende huidvet in de vacht om het water te weren!). Dit is – potentieel – een kleine dikke pony. Grootgebracht in een typische manege omgeving en in een box gehouden gedurende haar eerste zes jaren, ze is een “eter”. Maar met goede weidemanagement en geen overvoeding in de winterperiode, heeft zij ook prachtige hoeven.

Om terug te gaan naar de punten en commentaar te geven op de beweringen:

Hoefbevangenheid kan zowel chronisch als acuut zijn. Gewoon omdat uw paard niet achterover leunt in de ‘hoefbevangenheidhouding’ betekent niet dat het niet hoefbevangenheid is!

Er, jaaaaa….! Hoefbevangenheid heeft inderdaad zowel acuut als chronische vormen – en herhaaldelijke acute aanvallen leiden vaker tot de diagnose chronisch. Maar waarom de opmerking over de ‘hoefbevangenheidhouding’ of vergist u zich tussen de betekenis van “acuut” en dat van “ernstig”?

Voert u uw paard gras elke dag dan ZAL uw paard tekenen van periodes chronische hoefbevangenheid vertonen.

Er, neen. Zie boven.

Hoefbevangenheid gaat niet allen om de voeten…het gehele lichaam wordt aangetast en het wordt inmiddels hergedefineerd als geheel systeem ontstekingsrespons syndroom.

Ja en nee. Hoefbevangenheid is voeten en niets anders. Maar, dat wat hoefbevangenheid veroorzaakt, kan zeker een effect hebben op andere organen in het lichaam, dus wordt hoefbevangenheid zelf niet beschreven als geheel systeem ontstekingsrespons syndroom maar als een van de symptomen ervan. En het hoefbevangen paard is ook bezig om te compenseren voor het ongemak en de pijn – dit heeft ook een effect op de gehele spier-skelet structuur.

Een horizontale ring om een hoef is gelijk aan een aanval van hoefbevangenheid…hoe merkbaarder en regelmatig de ringen zijn, hoe meer chronisch uw paard is.

Nee, niet echt. Veel hoefbevangen paarden vertonen geen ringen – vaker is het een gelokaliseerde deformatie van de hoefwand dat zich ontwikkeld ergens in het midden van de hoef, en normaliter meest prominent in de voor-kwartier. Ringen ontwikkelen zich uit de lederhuid, het groeicentrum van de hoef. Ze worden vaker aangewakkerd door veranderingen in het weer, dieet, medicatie en zelfs lokatie. Meestal zal de ring alleen een verdikking van de hoefwand zijn met de onderliggende witte lijn nog altijd evenwijdig. Dat gezegd, ik ben wel mee eens dat een regelmatige verschijning van ringen serieus genomen moet worden – iets, ergens is niet geheel pluis.

Zwellingen rondom de ogen en kokers, vetplakken en hoefbevangenheidskammen zijn tekenen dat uw paard chronisch hoefbevangen is.

Nee. Deze zijn tekens dat uw paard hoefbevangenheid zou kunnen ontwikkelen, niet dat het al hoefbevangen is. En wat precies is een “hoefbevangenheidskam” – of bedoelt u EMS of misschien PPID? 

Als uw paard moeilijk loopt zinder schoenen, heeft hij chronische aanvallen van hoefbevangenheid.

Nee, als uw paard moeilijker loopt zonder ijzers, het is heel waarschijnlijk dat zijn digitale kussens geatrofiëerd, ofwel verschrompeld, zijn. Niet abnormaal in onze Noordelijke contreien met zachte grond. Zorg dat uw paard op asfalt in beweging komt en dit wordt langzaam aan beter. Een ander probleem is de verwachtingen van de eigenaar; precies wanneer loopt een paard “moeilijk” en wanneer is het gewoon slim aan het doen door de grond af te tasten? Veel eigenaren beschrijven hun paarden als mank wanneer feitelijk, hij is voelen aan het leren.

Als uw paar kiezelstenen in zijn witte lijnen krijgt, komt het doordat ze separatie vertonen en zwak zijn…uw paard heef chronische aanvallen van hoefbevangenheid gehad.

Mogelijkaar het kan ook zijn dat de hoefwand onder het niveau van de zool uitsteekt en, onder druk, naar buiten buigt en scheurt het zwakste deel van de witte lijn. Of simpelweg doordat het paard over veel hele kleine stenen heeft gelopen. Het probleem is als de kiezel begint diep in te werken, en als Fusobacterium necrophorum in het beeld verschijnt, is het hek van de dam.

Rode lijnen of vlekken in de hoefwanden of zolen zijn zelden als gevolg van blauwe plekken…ze zijn tekenen van chronische hoefbevangenheidsaanvallen…controleer andere hoeven op roodheid op dezelfde plaatsen; u zult ze vinden!

O? Rode vlekken zijn hematomen. Blauwe plekken. Hoefbevangenheid veroorzaakt zelden bloeding of bloeduitstortingen  (het medische word, laminitis, beschrijft het – laminae: laag, itis: zwelling). Jazeker, de kans dat u vlekken aan de andere hoeven zult terugvinden, bestaat, vooral als ze door het ruwe terrein veroorzaakt zijn. Als rood zichtbaar is in een uitgerekte witte lijn, zal dit wel een basis hebben in een hoefbevangenheidsproblematiek – vaker zullen dan de nu losser geworden lagen lager in de hoefwand doorgescheurd zijn door de druk op de hoefwand.

Als uw paard ijzers ‘nodig’ heeft omdat het niet ‘aankan’ zonder (hoeven slijten NIET weg zonder ijzers) dan is uw paard chronisch hoefbevangen.

A wildly sweeping statement with no scientific basis whatsoever. Horses that cannot cope without shoes have usually not had the chance to prove themselves because the owner expects instant success and/or that his horse won’t feel the ground, just like when it is shod. Even the best barefoot horse should “feel” what is under its feet and react accordingly. This is what saves its joints and tendons – and essentially its life. And barefoot hooves do wear away – but never to the point a horse cannot walk.

Hoefbevangenheid (en koliek) zijn de GROOTSTE oorzaken van PAARDENDOOD de wereld over…omdat de meeste (JA, DE MEESTE) gedomesticeerde paarden lijden aan chronische aanvallen tijden hun leven!

A zeer twijfelachtige bewering – ernstige hoefbevangenheid resulteert zeker in de dood voor de meeste paarden die daar aan lijden maar waarschijnlijk de grootste doder is het veel te jong onder het zadel krijgen, en beslaan (veel paarden krijgen niet eens de kans om hoefbevangenheid te ontwikkelen). Maar ik geef wel toe, 70% tot 80% van alle gedomesticeerde paarden zal de eerste tekenen van hoefbevangenheid hebben (niet per se “echte” hoefbevangenheid) maar dit is vooral te wijten aan de slechte praktijken van hoefsmeden – 90% van de hoefsmeden hebben geen enkel idee van de mechanica in de hoef, laat maar heet paard als geheel.

Interessant punt: twee dagen nadat deze poster met zijn 10 punten verscheen, The Laminitis Site, een gerespecteerde liefdadigheidsstichting, publiceerde foto’s van een pony die herstelt van ernstige hoefbevangenheid – en wat doet de pony? Hij eet gras!