Leeftijd bij Inrijden

Dit artikel werd aanvankelijk gepubliceerd op 8 juni 2013 op de inmiddels opgeheven Kobolt website.

Naar aanleiding van een artikel afgelopen week op The Horse website, kijk ik nogmaals naar de leeftijd waarop een paard voor het eerste ingereden wordt.

Het is een natuurlijke wens om zo snel mogelijk van je mooi paard een mooi rijpaard te maken – je wilt toch van het rijden kunnen genieten en niet alleen naar hem kijken. En, als wij kijken naar de professionele paardentrainers, zij beginnen lekker vroeg. Bij koersen en rennen ook vaker wanneer het paard nog eigenlijk veulen is – dan kunnen ze als jaarling de baan op. Er zit ook veel geld in deze business en het paard moet zo snel mogelijk gaan “verdienen” – alleen de vraag is, hoe lang het zo kan blijven.

Buiten de snel-sport wereld, is men meestal tevreden als het paard pas met drie, misschien vier, jaar voor het eerst onder het zadel komt. Mooie leeftijd zou je zeggen. Het paard is duidelijk van veulen af en zal waarschijnlijk meer in de breedte dan de hoogte verder groeien. Maar, de groeiplaten zijn nog lang niet klaar met ontwikkelen. De laatste platen sluiten ergens tussen de 5½ en acht jaar. En juist deze groeiplaten zitten in de rug van het paard – alle 32!

De meeste groeiplaten liggen dwars op de draagrichting – denk aan knieën, hielen, enzovoorts – en kunnen dus beter tegen het te dragen gewicht. Maar de platen in de rug liggen parallel met de draagrichting waardoor de rug makkelijk verrekt kan worden en zodoende kan lijden onder het gewicht van de ruiter.

Voor de duidelijkheid, hier is de volgorde waarin de groeiplaten zich sluiten en ongeveer de leeftijd dat dit gebeurt:
1. Bij de geboorte: hoefbeen

2. Tussen geboorte en zes maanden: kroonbeen

3. Tussen zes maanden en een jaar: kootbeen

4. Tussen 8 maanden en 1½ jaar: pijpbeen

5. Tussen 1½ en 2½ jaar: voorknie

6. Tussen 2 en 2½ jaar: radius-ulna

7. Tussen 2½ en 3 jaar: ulna/femur, gedeelte dat het gewicht draagt bovenaan het radiusbeen; tibia

8. Tussen 3 en 3½ jaar: humerus; onderkant femur

9. Tussen 3 en 4 jaar begint het bekken te sluiten, te beginnen met de uiteinden van zitbeen, darmbeen en heligbeen

10. Tussen 3½ en 4 jaar: onderste gedeelte (dat het gewicht draagt) van het schouderblad; bovenste halswervels

12. Vanaf 4 jaar: spronggewricht dan de groeiplaat tussen fibula en tibia (niet voor niets was het al in de 18de eeuwse literatuur verboden met jongere paarden te ploegen, door diepe modder te gaan – veldslagen – of te springen)

13. Tussen 5½ en 8 jaar: wervelkolom (hoe groter je paard is, en hoe langer z’n nek, des te langer duurt het voor de groeiplaten sluiten. Voor een hengst tel je er nóg eens zes maanden bij, en dat brengt ons op een schokkend rekensommetje: een warmbloed ruin van 1.75 schofthoogte is pas volgroeid op z’n 8 jaar.)

Dit wil natuurlijk niet zeggen dat er níets met het paard gedaan mag worden voordat ie 8 jaar is geworden, maar het moet ons doen denken over onze trainingsschema.

Voor de professionele paardenwereld, tijd is verlies. Wat nooit gerekend wordt is langetermijn winst. Misschien niet interessant voor een renpaardeigenaar – zijn paard is tenslotte weinig meer dan een geldfabriek – maar zeker voor de manege-eigenaar. In Nederland, de gemiddelde leeftijd van een manegepaard is schrikbarend laag en de leeftijdsverwachting vertoont geen overeenkomst met wat een paard (gezond) zou moeten halen. Op basis van groote van het dier, groote van het hart, snelheid van het hartslag enzovoorts, heeft het paard een potentiëel leeftijdsverwachting van 50 jaar. Realistisch gezien ligt dit iets lager bij ca. 40 à 43 jaar. Maar menig paard is al afgeschreven voordat ie twintig wordt – stel dat je ieder mens van 38 à 40 zou afschrijven…

Kijk naar deze twee rekensommetjes – en beslis zelf welk van de twee meer bij jouw gevoel past:

We zien dus ongeveer 10 jaar winst in wat we van het paard kunnen verwachten door maar 3 jaar uitstel. Het geeft wat te denken…