Ik hoop dat dit artikel leesbaar blijft – ik heb het opnieuw nagelezen en ik heb het begrepen, maar ik ben de schrijver! Een deel – nee, veel – van wat ik te vertellen heb, zal ongetwijfeld voor veel natuurlijk bekappers beledigend zijn, zeker voor diegenen die zich als gekwalificeerd verklaren. En diegenen die hun kost verdienen in het opleiden van anderen, zullen mij in alle waarschijnlijkheid willen achter het behang plakken…
Desalniettemin, daar gaan we.
Een opleiding tot hoefsmid volgen:
Zoals de meeste van U zult zeggen, dat gaat eigenlijk tegen uw principes in – en als U van mening bent dat ijzers schadelijk zijn voor de gezondheid van het paard, dan is zo’n opleiding zeer zeker niet voor U. Hoefsmeden zullen U vertellen dat ze alles over podiatrie, orthopedie en zulke dingen leren maar het grootste deel van hun opleiding is de kunst van de ware ‘smid’ – het maken, vormen en toepassen van hoefijzers. De ‘kunst’zelf van de hoefsmid heeft geen vooruitgang gemaakt in meer dan 300 jaar; alleen het gebruikte materiaal.
De opleiding tot eenvoudige smid die in Nederland en België mag werken is maar zes weken in de VS. Er is geen zulke korte opleiding in Nederland noch België maar, zoals in de VS, zijn er ook geen legislatieve beperkingen en dus mag eenieder zich als hoefsmid vestigen.
In veel andere landen, zoals Duistland, Frankrijk en Groot Brittannië, een erkende gediplomeerde opleiding van minstens drie jaar is nodig.
Het voordeel van het opleiden tot gediplomeerde hoefsmid is dat het veel makkelijker werken is in de landen waar bekappen slecht aangekeken wordt of waar bekappers zelfs vervolgd worden, zoals in Frankrijk. In Nederland en België is er geen wetgeving tegen bekappen maar het is toch beter om uit het echt domein van de smid te blijven zoals het toepassen van wraps, glue-on shoes enz. Maar als goede praktikant van barefoot, dat doet U toch niet!
Enige jaren geleden legde Duitsland het vast dat bekappers toegestaan waren mits een hoefsmid opleiding te hebben gevolgd. Tegen deze wetgeving werd gevochten omdat het de principes van barefoot tegenin ging. Sinds 2007 hebben bekappers een legale bestaansrecht in Duitsland ondanks een gebrek aan officiële certificering.
Barefoot cursussen:
Dit is het meest moeilijk gedeelte! Anders dan voor hoefsmeden, en desondanks de beweringen of verklaringen die U misschien elders zult hebben gehoord of gelezen, er bestaan GEEN ENKELE accrediteerde bekappersopleiding waar dan ook ter wereld. Er zijn de volgelingen van Jaime Jackson met hun AANHCP en ISNHCP – twee privé organisaties onder het beheer van Jaime Jackson zelf; er zijn de volgelingen van K.C. Lapierre, de Diploma Accredited Equine Podiatrists (DAEPs) die zich verkopen met het woord ‘Diploma’ maar, zoals bij Jackson, het betreft een privé organisatie zonder (Amerikaanse) nationale noch internationale bestaansrecht. Er zijn de Gene Ovnicek Natural Balance specialisten… En ze zullen U allemaal hele mooie verhalen vertellen over hoe goed ze zijn en het feit dat ze ‘gekwalificeerd’ zijn, wanneer, feitelijk, dat zijn ze niet – het enige wat ze gedaan hebben is veel geld uitgeven aan een privé opleiding die, bij tijd en wijlen, wat hele dubieuze wetenschap bevat.
Iets meer achtergrond informatie over de heren in kwestie:
Jaime Jackson was een hoefsmid maar wat meer dan dertig jaar gleden ‘zag het licht’ en besloot in de richting barefoot te gaan. Op zich een zeer dapper en eerbare stap – zeker toen. Maar Jackson vindt nu dat diegenen die zijn principes en zijn leerwegen niet volgt, behandelt zijn paarden slecht; wat hij en veel van zijn volgelingen vergeten, is dat hoewel hij ogenschijnlijk barefoot praat, veel van zijn theorieën waren, en sommige zijn nog steeds, op de van de hoefsmid gebaseerd en verergerd door vergissingen in zijn observaties. An sich niet zo rampzalig, het eindresultaat is niet zo kwalijk, maar het is niet iets waar ik €8000 voor zou willen betalen.
Niet in bovenstaande lijst maar de moeite waard om te noemen, is Pete Ramey. Ramey was een leerling van =Jackson voordat hij zijn eigen weg ging. Ook hij geeft een serie clinics enzovoorts – niet goedkoop zover als ik het weet – maar U kunt altijd zijn (onbedoeld hilarische) DVD-set, “Under the Horse”, aanschaffen. Rameys achtergrond is vergelijkbaar met die van Jackson. Het Nederlandse organisatie Paard Natuurlijk / Hoef Natuurlijk baseert zijn leer op die van Ramey maar waar Ramey evolueert zijn visie, een enkele zeer vocale opleider van Paard Natuurlijk gaat door met het verkopen van gedateerde concepten.
Een tweede leerling van Jackson die wat faam verworven heeft, is Dr Hiltrud Strasser – zij van de bekende “Strasser Method”. Nogmaals, haar technieken zijn afgeleid van en een persoonlijke aanpassing van de leer van Jackson. Zij heeft een “dierenartsen draai” er aan toegevoegd maar is, zoals (vrijwel) alle dierenartsen, nog altijd opgezadeld met het traditionele hoefsmidconcept van de hoef zoals wordt geleerd op alle dierenarts opleidingen ter wereld.
K.C. Lapierre is nog een hoefsmid die naar barefoot is gedraaid, alhoewel in zijn geval, niet geheel. Ik heb recentelijke foto’s (door hemzelf gepubliceerd) gezien waar hij hoefijzers en andere bedotterij toepast. K.C. Lapierre is noch origineel, noch authentiek, noch op enigerlei wijze wetenschappelijk juist (Ik ga dat zometeen uitleggen).
Gene Ovnicek is alweer een hoefsmid (ziet U wel een patroon hier???) maar in zijn geval, is hij hoefsmid gebleven (niet vergeten, er is een 6-week cursus ‘hoefsmid’ in de VS). Ovnicek is de profeet van ‘Natural Balance’ maar hij beslaat paarden ook ‘wanneer het nodig is’ – wat lijkt heel vaak te zijn. Enkele jaren geleden heb ik een verhitte discussie gehad met Joke Nibbelink, zijn Nederlandse vertegenwoordigster, die geen enkele reden zag waarom een hoefijzer schadelijk voor de gezondheid van het paard zou zijn…dat zegt genoeg!
Wat is natuurlijk?
Want, tenslotte, een van de gangbare uitdrukkingen is “Natuurlijk Bekappen”. De meeste tegenstaanders zullen zeggen dat “bekappen niet natuurlijk” is – en ze zouden gelijk hebben ook. Dat is het niet. Maar, het is niet het bekappen maar juist de staat van de hoef ná het bekappen dat natuurlijk is. Tenminste, dat is de theorie. En ook, helaas, het punt waar het geheel concept aan diggelen komt te liggen. De theorie heeft nog altijd zijn wortels in de leer van de hoefsmeden. Of wij nu naar Jackson, Lapierre, Ramey, Strasser of Ovnicek kijken, of een van de anderen zoals Cheryl Edwards-Henderson of Maureen Tierney, hangen wij ons steeds op aan de verjaarde en onjuiste preken van de hoefsmederij.
Alleen maar enkele dagen geleden daagde ik iemand uit om de door haar voorgeschreven “fysiologisch correct” hoef te beschrijven. Haar antwoord was dat, als professionele bekapper, ik het ongetwijfeld zou weten…Het zal misschien voor sommigen als een verassing komen als ik zeg dat ik het niet weet! Maar blijkbaar, zij ook niet! En dat is waar het schip op de barefoot zee gestrand blijft. We gaan er door met deze vooroordeel – begonnen met de beperkingen van militaire conformiteit, doorgezet door de hoefsmeden en, ongelooflijk genoeg, nog altijd zo gretig vastgehouden door de barefoot beweging – dat “De Volmaakte Hoef” bestaat, eentje met de juist vorm, afmetingen en verhoudingen. Maar hij bestaat niet. Zou hij bestaan, dan zouden wij allemaal identieke voeten hebben en zou ieder schoen op de markt ons perfect passen!
Desalniettemin, zo veel van onze barefoot professioneel vrienden doen hun uiterlijk om deze volmaakte hoef te creëren door het “vormen” en “balanceren” en de opleiders houden vol met het ontwikkelen van sjablonen die de juiste vorm aangeven. Dit vind ik altijd vermakelijk want, de hoef rond of ovaal zijnde, het is altijd mogelijk om rechte lijnen er op te tekenen om de puntjes te verbinden…En hoe “balanceert” U een hoef? Hoe weet U wanneer hij in evenwicht is? Want, eerlijk is eerlijk, de voorvoeten van het gemiddeld paard dragen elk ±180kg wanneer het paard NIET BEWEEGT!!! Pogen een statische hoef in de hand te beoordelen, heeft een nauwkeurigheid vergelijkbaar met theeblaadjes lezen. De dynamica van het in beweging zetten van de hoef, met de betrokkene kinetische energie, is eigenlijk onmogelijk te calculeren met echte nauwkeurigheid. Wij weten hoeveel energie verbruikt wordt – dat is een eenvoudige berekening – maar met verschillen in elk individuele hoef, kunnen wij nooit weten exact hoe en waar wij de hoef optimaal moeten vormen. Maar het paard weet het wel! Het enige dat wij kunnen doen is de hoef in een conformatie plaatsen waar hij zelf zijn juiste vorm kan vinden.
Ik word ook regelmatig geconfronteerd met opmerkingen over hoe “de wetenschap fout bewezen” wordt. Maar het is de biologische wetenschap die het wel eens fout heeft. De natuurwetenschap – zeker de basis aardse natuurwetenschap – is al lang goed bekend en onveranderlijk (quantum fysica is iets heel anders maar dat, Large Hadron Colliders en Higgs-Bosundeeltjes vormen geen deel van de wereld van eenvoudige mechanica). Elk lichaam op deze aarde MOET zich aan de basis regels van natuurkunde houden – en om daar een antwoord op te geven, biologie – of de natuur – heeft talloze vernuftige oplossingen bedacht. Maar, ieder blijft binnen de beperkingen opgelegd door de natuurwetenschap. Het is niet mogelijk een dun draadje te gebruiken als tafelpootjes, het is simpelweg niet sterk van structuur. Evenals het lichaam van een olifant zou nooit door de poten van een hert gedragen kunnen worden…En toch, de biologen – zoals dierenartsen – hebben de neiging om bij het biologische standpunt te beginnen en de rest op wat ze geloven dat ze hebben geobserveerd te baseren. Ditzelfde fout vinden wij terug in de theorieën van de hoefsmeden en dus ook de natuurlijk bekappers. Eindelijk lijkt wel één punt door te sijpelen bij enkele bekappers, en dat is de realisatie dat de hoefwand niet gewicht dragend is. Voor het eerste, heb ik enkelen gezien die zich beginnen te accepteren dat, al is het niet de oorzaak, het plaatsen van een lading op de hoefwand wel hoefbevangenheid kan verergeren. Zelfs Jackson en Ramey beginnen de oude gewicht dragende theorie te laten varen, alhoewel de meest vocale van de Nederlandse stroming van Ramey wil toch in het verleden blijven zitten. Helaas, deze beweging wordt nog altijd niet door de heersende stroming van de dierenwetenschap noch de hoefsmeden aangenomen. Maar de dierenwetenschap heeft nooit echt de nooit-beslagen hoef bestudeerd – alleen de beslagen hoef zonder ijzer. En de basis van hun begrip is lachwekkend…kijk even naar deze video:
Waar komen we dan terecht?
In Nederland en België, zijn er tweedaagse cursussen die, natuurlijk, worden geheel afgeschreven door potentiële klanten, veel professionelen en zeker elke hoefmid, als onvoldoende zijnde – omdat bekappen veel te moeilijk moet zijn om maar tijdens een weekeinde te leren.
Ik geef toe, ik heb hier wel gemengde gevoelens. Zeker voor de amateur die zijn eigen paard af en toe wil bekappen, is het redelijke, maar niet altijd ideale, introductie. De leer is vaker van twijfelachtig niveau en, zoals ik van klanten heb meegekregen, soms heel verwarrend (soms vraag ik mij af of dit niet opzettelijk is); de bekapervaring is niet slecht gezien men de opmaak van de hoef beter onder ogen kan krijgen – in bijna elk geval gaat het om kadaverhoeven die tot volledige vernietiging bekapt kunnen worden. De nadelige kant is dat kadaverhoeven anders dan levende hoeven zijn. Om te beginnen, we kunnen ze bekappen tot het punt dat ze er geweldig uitzie, maar waar we wel blij moeten zijn dat de originele eigenaar dood is omdat hij zo een bekapbeurt in realiteit niet zou overleven. Wij kunnen een kadaverhoef in een ongekend aantal verhoudingen plaatsen om hem mooi te maken, maar levend, zijn wij beperkt door de gewrichten van het paard EN zijn bereidheid om bekapt te worden! Alleen al dit is een geweldige leercurve 🙂
Nog een probleem met kadaverhoeven is dat ze meestal gevroren zijn geweest en dat ze dan krimpen (vergelijk het met een stuk gevroren vlees slecht verpakt). Dit verandert de relatie tussen de drie hoofdstructuren van de hoef en dus zijn uitzien – en “bekapbaarheid” – van dat wat bekapt wordt. Voeg er aan toe dat deze paarden niet voor niets dood zijn en de toestand van de hoeven laat wel wat over te wensen – en zeker veel meer werk als het een levend paard was, dan in een weekeinde geleerd wordt. Als U ee cursus die met levend paarden kunt vinden, en liefst meer dan alleen het eigen paard, wat dat is ook een favoriete zet – neem je eigen paard mee naar de cursus – dan zult U veel meer leren over de realiteiten van de praktische kant. Maar, het is nog onwaarschijnlijk dat U “natuurlijk bekappen” bent.
Indrukwekkend velletjes papier…
Het is allemaal een beetje complex maar als U een feitelijk waardeloos velletje papier wilt rondzwaaien, bestaat er een keuze uit verschillende cursussen kostend tussen €7000 en €12000. Maar daar wordt U geen betere bekapper van. En ze zullen U ook geen beter begrip van de hoef noch de beweging van het paard verschaffen. U zou de doe-het-zelf weg kunnen volgen en deel aan een van de een-/tweedaagse cursussen nemen – nogmaals, U zult waarschijnlijk niet wegkomen met goed wetenschappelijk correcte kennis van de hoef noch bewegingsleer maar ze zullen U tenminste de kans geven om het mes in een enkele kadaverhoef te zetten en ervaren hoe dat voelt zonder de zorg dat U een echt paard gaat verminken.
U zou ook de autodidactische weg kunnen volgen en proberen waar mogelijk de echte wetenschap door te lezen – moeilijk omdat U moet kunnen schiften tussen goed en fout geformuleerd onderzoek – en experimenteren met het eigen paard…de meeste mensen houden hier mee op omdat ze bang zijn om iets helemaal onomkeerbaar te doen.
Eigenlijk, moet U echt twee linkerhanden hebben om zo ver te komen. Het enige wat radicaal fout kan gebeuren, en ik geloof niet dat het paard U zo ver laat komen, is met de kniptang zo diep te knippen dat U, door alle lagen hoorn en weefsel heen, in de hoefbeen knipt. Als het paard U zo ver laat komen, is hij waarschijnlijk al dood! Anders, en hier heeft U de ketterij die ik preek, het bekappen van paarden is in het algemeen niets meer en niets minder dan het knippen van teennagels. Omdat ze dat zijn. Als U iets te veel afknipt, zal het paard misschien een paar dagen ongemak hebben – maar het ZAL terug groeien. Zelfs als U knipt tot het punt dat het bloedt. Hoe vaak heeft U een nagel gescheurd zodat het heeft gebloed. Een paar dagen later bent U het vrijwel vergeten.
De echte problemen komen met zweren en wanneer U door uw eerste geval van hoefbevangenheid of hoefkatrolontsteking geconfronteerd wordt. Het laatste vraagt niet echt meer dan het eventueel verwijderen van de ijzers, het progressieve verlaging van de verzenen en veel beweging (GEEN stalrust). Zweren en hoefbevangenheid zijn veel moeilijker. Hier betreedt U het domein van de dierenarts – en in sommige gevallen de hoefsmid die in bepaalde wetgevingen bevoegd is om enkele “dierenarts” procedures uit te voeren. U mag géén diagnose maken gezien U wettelijk daarvoor niet bent opgeleid (de hoefsmid mag ook niet). Desalniettemin, als U een hoefzweer verdenkt, moet U snel ageren om verlossing te geven (dat is de verdediging). En zo, gezien de nood vsn de situatie, U mag de zweer openen en laten draineren…Natuurlijk kunt U ook de eigenaar aanbevelen om de hoef in een natrium bicarbonaatoplossing of sauerkraut weken…deze remedies verzachten de hoorn en laten de zweer zelf doorbreken. Zulke trucjes komt U links en rechts tegen – zoals dat bij iedereen, inclusief de dierenarts, gebeurt. Een regelmatig probleem met hoefzweren is dat ze net nadat U het paard bekapt, verschijnen en de eigenaar U de schuld geeft – en als de dierenarts aankomt, hij geeft U ook de schuld…U bent tenslotte geen hoefsmid! Zelfs DAEPs krijgen dit soort reactie van tijd tot tijd… Wanneer U hoefbevangenheid behandelt, is het van uiterst belang dat U met de dierenarts werkt maar U moet er wel op voorbereid zijn dat er veel verschillen in aanpak zullen zijn. De dierenarts heeft vaker geen idee van wat een goede en een juiste behandeling van hoefbevangenheid inhoudt en zal terugvallen op de oude tekstboek onzin dat altijd verkocht werd (dit mag ik wel zeggen gezien mijn vrouw dierenarts is en zij zal elk woord hier bevestigen.). Desalniettemin, behandeling is verwant aan die van hoefkatrolontsteking.
Conclusie
Waarschijnlijk in te schrijven op een een-/tweedaagse cursus, zo niet voor de “wetenschap” dan wel tenminste voor een beetje praktijkervaring; werk met uw eigen paarden en kijk hoever U kunt gaan voordat ze beginnen te klagen; de volgende stap is de paarden van vrienden bekappen en dan zult U misschien enige klanten door mond tot mond verwerven. Voelt U zich voldoende verzekerd, zou U professioneel worden, kunnen overwegen – U zult wel onderzoek moeten doen naar verzekering (kan moeilijk zijn voor een beroep die feitelijk niet bestaat) en belastingen enz. Vergeet niet dat het geen rijke verdienste is. U zult tussen €35 en €40 vangen per bekapt paard (denk aan eventuele korting als er meerdere paarden samen bekapt worden…) en dit bedrag moet wel én BTW én inkomstenbelasting dekken, de kosten van uw gereedschap (goede kwaliteit is essentieel maar niet goedkoop: mes: €30-€40; rasp €30-€40; kniptang: €150-€500 – messen en kniptang moeten wel lang meegaan, maar raspen zijn snel afgeschreven), en niet te vergeten, misschien de kosten van vervoer tot ±40km – wat ook meer dan alleen benzine zijn. U kunt het zelf uitrekenen, volgt U een DAEP of een AANHCP cursus, U zult om en nabij 500 paarden moeten bekappen alvorens de kosten er uit te halen wanneer alle kosten ook meegerekend worden – cursus, accommodatie, reiskosten voor de cursus, reiskosten naar klanten, stage lopen, inkomstenbelasting, BTW, gereedschap en verzekering. Dat is tien paarden per week gedurende een jaar die geen geld zullen opbrengen…als U zoveel paarden kunt vinden in uw eerst jaar!
Ik hoop dat dit voldoende informatief en niet te ontmoedigend is geweest! Zoals U ongetwijfeld zult realiseren, de hoefsmeden, ondanks hun middeleeuwen kennis en dankzij de ondersteuning van een meerderheid dierenartsen, zijn goed georganiseerd en onderling is weinig stribbeling omtrent hun theorieën. De barefootbeweging, aan de andere kant, is een anarchie. Een enkel gedefinieerde beweging bestaat niet, het is vol strijd en wedijverende partijen allemaal met vergelijkbaar theorieën die maar net niet vergelijkbaar genoeg zijn en waarvan de meeste, zonder dat ze het realiseren, teruggaan naar de hoefsmederij!